Borelioza- objawy i sposoby leczenia

Napisano przez

Borelioza to zakaźna choroba wywołana przez bakterie – krętki Borrelia burgdorferi, które przenoszone są przez kleszcze. Według statystyk Państwowego Zakładu Higieny tylko w 2020 roku stwierdzono ponad 20 tysięcy przypadków boreliozy. Borelioza to choroba niezwykle ciężka w leczeniu i trudna w diagnozowaniu. Bardzo często mylona jest z takimi chorobami jak reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, czy stwardnienie zanikowe boczne. Poprawnie postawionej diagnozie nie pomaga fakt, że zauważalne objawy mogą pojawić się po kilku, a w niektórych przypadkach nawet kilkunastu latach od ukąszenia kleszcza. Dowiedź się jakie są objawy oraz sposoby leczenia boreliozy. Borelioza- objawy i sposoby leczenia.

Czym jest borelioza

Borelioza to dolegliwość jaka nazywana jest również chorobą z Lyme lub krętkowicą kleszczową. Po raz pierwszy usłyszano o niej w latach 80. XX wieku. Za przyczynę jej powstawania uważa się zarażenie bakteriami (Borellia burgdorferi). Bakterie te mogą występować pod kilkoma postaciami (jako krętki i cysty). Te pierwsze charakteryzują się dużą ruchliwością, natomiast cysty (formy przetrwalnikowe) są nieruchome i odporne na antybiotyki, które mogą niszczyć krętki. Według szacunkowych danych, na terenie Polski żyje około 21 gatunków kleszczy, a zakażenie boreliozą jest najczęściej przenoszone przez kleszcza pospolitego (łac. Ixodes ricinus). Kleszcze żywią się krwią ludzką i zwierzęcą, a zakażenie odbywa się poprzez bezpośredni kontakt. Kleszcz wszczepia się w skórę za pomocą aparatu kłująco-ssącego, wprowadzając przy tym substancję znieczulającą – ukłucie jest więc najczęściej niewyczuwalne. Kleszcz na wkłucie najczęściej wybiera miejsce najbardziej ukrwione, a są nimi:

  • wewnętrzna strona ud lub ramion, 
  • pachy, 
  • pachwiny, 
  • pośladki 
  • owłosiona skóra głowy. 

Krętki Borrelii wywołujące zakażenie przedostają do ludzkiego organizmu przez ślinę lub wymiociny kleszcza.

W przypadku ukąszenia bardzo istotną jest czas pozostawania kleszcza na skórze. Zakażenie krętkiem Borrelia następuje nie wcześniej niż 24 do 48 godzin po wkłuciu kleszcza w skórę. Jeżeli kleszcz zostanie szybko zauważony i poprawnie usunięty to ryzyko zakażenia jest praktycznie nie możliwe.

Objawy boreliozy

Objawy boreliozy są różne w zależności od czasu jaki minął od ukąszenia. Wyróżnia się 3 fazy zakażenia:

  • stadium wczesne ograniczone – 7–30 dni po ukąszeniu – najbardziej charakterystycznym objawem jest tzw. rumień wędrujący( warto wiedzieć, że charakterystyczny rumień pojawia się jedynie u 60% chorych na boreliozę) – czerwone przebarwienie w miejscu ugryzienia, które przejaśnia się w centralnej części, w tym czasie bakteria bytuje w skórze. Dodatkowo bardzo często rumieniowi towarzyszą objawy grypopodobne takie jak gorączka, bóle głowy, dreszcze czy bóle mięśni.
  • stadium wczesne rozsiane – bakterie przedostają się do narządów (serca, narządów ruchu, układu nerwowego itp.) dając niespecyficzne objawy neurologiczne i sercowe. Według badań naukowych ma to miejsce około 2-3 miesięcy od czasu ukąszenia kleszcza.
  • stadium późne – wiele miesięcy lub nawet lat po zakażeniu może dojść do trwałego uszkodzenia zajętych narządów i w skrajnych wypadkach do śmierci chorego. Bardzo często objawia się bólami mięśni, tikami mięśniowymi, niedowładami, problemami neurologicznymi, bólami stawów, a nawet problemami ze wzrokiem czy paraliżem twarzy i problemami z mówieniem. Objawy mogą być bardzo nasilone w zależności

Objawy skórne

  • rumień wędrujący
  • niebolesne zmiany zapalne w miejscu ukąszenia kleszcza (pseudochłoniak) – głównie na płatku ucha, sutku lub na mosznie.
  • przewlekłe zanikowe zapalenie skóry – szaro-czerwone plamki na skórze, które są spotykane sporadycznie.

Leczenie

Do rozpoznania boreliozy we wczesnym stadium wystarczy obecność rumienia wędrującego. Gdy choroba objawia się w inny sposób, zakażenie należy potwierdzić za pomocą badania swoistych przeciwciał we krwi lub, w przypadku neuroboreliozy, w płynie mózgowo-rdzeniowym.

Badania w kierunku przeciwciał wykonuje się czułą metodą ELISA, a wyniki dodatnie potwierdza testem Western-blot. Tylko dwuetapowe badanie przeciwciał daje podstawy do postawienia diagnozy, pod warunkiem obecności objawów charakterystycznych dla boreliozy.

Sam dodatni wynik przeciwciał nie jest podstawą rozpoznania choroby – świadczy przede wszystkim o kontakcie z bakterią, a nie o aktywnym zakażeniu boreliozą. 

Pierwsze przeciwciała, klasy IgM, pojawiają się najwcześniej po 3-4 tygodniach od zakażenia. Jako drugie, po 4-8 tygodniach od zakażenia, pojawiają się przeciwciała IgG. Zarówno przeciwciała IgM jak i IgG mogą utrzymywać się w organizmie chorego, pomimo skutecznego leczenia, nawet 10-20 lat. Niestety, żaden z dostępnych testów nie może w 100 proc. wykluczyć ani potwierdzić boreliozy. Sam test ELISA wiarygodny jest jedynie w 30%, a Western-blot. w 70%. Dlatego tak ważne jest żeby nie bagatelizować powyższych objawów.

Najskuteczniejszą metodą leczenia boreliozy jest antybiotykoterapia. U niektórych chorych leczenie boreliozy trwa półtora roku, a u innych zaledwie kilka tygodni. Różnica ta zależy od czasu trwania choroby. Jeżeli borelioza zostanie szybko zdiagnozowana leczenie może trwa nawet 2-3 tygodnie. Gorzej jest z tymi chorymi, u których prawidłowa diagnoza jest postawiona w sytuacji kiedy objawy były już bardzo zaawansowane. Tutaj leczenie może trwać latami, a całkowite wyleczenie może być nie możliwe.