Czerniak- jak rozpoznać? objawy, przyczyny oraz sposoby leczenia

Napisano przez

Czerniak to złośliwy nowotwór wywodzącym się z komórek barwnikowych. Najczęściej występuje w skórze, ale może również pojawić się na błonach śluzowych przewodu pokarmowego czy nawet w gałce ocznej. Według statystyk czerniak stanowi 5-7% wszystkich nowotworów skóry. W Polsce rocznie notuje się około 2500–3000 zachorowań na czerniaki, z czego około 1000 wykrywanych jest w stadium bardzo zaawansowanym lub rozsianym. W ostatnich latach obserwuje się drastyczny wzrost zachorowań te ten nowotwór, według przeprowadzonych statystyk co roku diagnozuje się aż o około 10% więcej przypadków. Niechlubny prym na pod względem ilości zachorowań wiedzie Australia gdzie odsetek wynos aż 29 przypadków na 100 tysięcy osób. Dowiedź się jak rozpoznać czerniaka. Czerniak- jak rozpoznać? objawy, przyczyny oraz sposoby leczenia.

Czerniak- czynniki ryzyka

  • nadmierna ekspozycja na promieniowanie UVA i UVB zarówno słoneczne jak i sztuczne (solaria),
  • duża skumulowana ekspozycja na słońce, oparzenia słoneczne w dzieciństwie,
  • wiek i płeć – według statystyk częściej czerniak diagnozowany jest u kobiet, ryzyko zachorowania na czerniaka rośnie wraz z wiekiem,
  • jasna karnacja skóry, jasny lub rudy kolor włosów, niebieski kolor oczu oraz również obecność piegów, łatwe uleganie oparzeniom słonecznym zwiększa ryzyko zachorowania 3-krotnie,
  • występowanie czerniaka u krewnych pierwszego, przyjmuje się, że zwiększa ryzyko zachorowania, aż 3-krotnie,
  • wcześniejsze chorowanie na czerniaka zwiększa ryzyko ponownego zachorowania aż 8-krotnie,
  • występowanie innego nieczerniakowego nowotworu złośliwego skóry, w tym raka podstawnokomórkowego, raka kolczystokomórkowego
  • zespół znamion dysplastycznych
  • duża liczba znamion barwnikowych (melanocytowych) oraz dużych wrodzonych znamion barwnikowych
  • skóra pergaminowa (xeroderma pigmentosum) – 100-krotnie zwiększone ryzyko
  • immunosupresja i przeszczepienie narządu
  • jatrogenna ekspozycja na promieniowania ultrafioletowe wraz z psoralenem – fotochemioterapia (PUVA)
  • prawdopodobnie promieniowanie jonizujące

Czerniak- Jak wygląda

Zmiany w obrębie znamienia, które budzą niepokój onkologiczny, są określane jako ABCD:

  • A -(od ang. assymetry) asymetria – zmiana kształtu znamienia z okrągłej na niesymetryczną, nieregularną,
  • B – brzegi (od. ang. border)- nierówne, postrzępione brzegi znamienia,
  • C – kolor (od ang. colour) – nierówny rozkład barwy (ciemniejsze i jaśniejsze obszary w obrębie jednego znamienia),
  • D – rozmiar, średnica znamienia (od ang. diameter) – ocenie powinny być poddane wszelkie znamiona o wielkości powyżej 6 mm,

Niekiedy w ramach systemu ABCD uwzględniany jest dodatkowy objaw: E (elevation)- uwypuklenie powierzchni ponad poziom otaczającego zmianę naskórka,

Niepokój budzić powinny wszystkie, nawet najmniejsze zmiany dotyczące już istniejących znamion. Do najczęstszych objawów czerniaka, wymagających konsultacji z lekarzem (onkolog, chirurg onkolog, dermatolog) należą przede wszystkim:

  • zgrubienie
  • zaczerwienienie wokół znamienia
  • swędzenie wokół znamiona
  • krwawienie
  • powiększenie
  • zmiany zabarwienia
  • zmiana kształtu

Czerniak charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem oraz wczesnymi i licznymi przerzutami na węzły chłonne. Usunięcie czerniaka, kiedy nie jest jeszcze zaawansowanym stadium pozwala na całkowite wyleczenie. Dlatego tak ważne jest jego szybkie i prawidłowe rozpoznanie.

Czerniak- Leczenie

Podobnie jak w przypadku innych chorób nowotworowych w leczeniu czerniaka również największą rolę odgrywa jego wczesne zdiagnozowanie i rozpoczęcie leczenia. Fundamentem leczenia czerniaka jest leczenie operacyjne, polegające na wycięciu zmiany wraz z marginesem zdrowej skóry. W przypadku występowania większych czerniaków, których grubość wynosi ponad 1 mm (w głąb skóry) dokonuje się biopsji węzłów chłonnych położonych najbliżej nowotworu. Jeśli w pobranych węzłach znajdują się komórki nowotworowe, konieczne jest ich całkowite wycięcie oraz rozpoczęcie leczenia systemowego czerniaka. W zaawansowanym stadium czerniaka stosuje się różne metody leczenia i są to między innymi chemioterapia, radioterapia, immunoterapia i terapia celowana( polega na podaniu leku celowanego molekularnie tzn. blokującego swoiste mechanizmy albo receptory komórek nowotworowych).