Pierwsze objawy choroby Alzhaimera, które najczęściej lekceważymy

Napisano przez

Szacuje się, że w Polsce na chorobę Alzhaimera cierpi około 300 tysięcy osób, na świecie natomiast jest to około 50 mln osób. Choroba Alzheimera może dotyczyć nawet 10% osób powyżej 65 roku życia i prawie połowy powyżej 80 roku życia. Dnia 21 września obchodzimy Światowy Dzień Walki z Chorobą Alzheimera. Poznaj pierwsze objawy choroby Alzhaimera, które najczęściej lekceważymy.

Czym jest choroba Alzhaimera

Choroba Alzheimera (AD, z ang. Alzheimer’s disease) prowadzi do zwyrodnienia, a w konsekwencji utraty nerwowych komórek mózgu. Degradacja neuronów postępuje stopniowo, doprowadzając do zmniejszenia ich liczby, odkładania się płytek starczych i białka tau oraz zaburzeń w przekaźnictwie nerwowym.

Dotychczas nie stwierdzono jednoznacznej przyczyny choroby Alzheimera. Jednak upatruje się je w nieprawidłowym gromadzeniu się złogów białek amyloidu beta w komórkach nerwowych i wokół nich oraz splotów białka tau, występującego niemal wyłącznie w tych komórkach. Wymienia się jednak czynniki ryzyka, które mogą prowadzić do jej rozwoju:

  • wiek powyżej 65 lat,
  • urazy głowy,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • podwyższony poziom cholesterolu LDL,
  • cukrzyca,
  • zakażenie wirusem opryszczki (Herpes Simplex),
  • niski stopień edukacji (zaobserwowano, iż osoby ze średnim i wyższym,
  • czynniki genetyczne( według badań choroba Alzhaimera może być dziedziczona z matki na dzieci).

Jak szybko postępuje choroba Alzhaimera?

Choroba może się rozwijać bardzo powoli przez wiele lat, zanim zaczną pojawiać się niepokojące objawy i zanim zostanie rozpoznana. Tempo rozwoju choroby jest uwarunkowane przede wszystkim cechami indywidualnymi oraz jego stylem życia chorego. Wielu chorych pierwsze objawy myli z przemęczeniem lub długotrwałym stresem. Wystąpienie oraz przebieg choroby może również zależeć od uwarunkowań genetycznych występujących w rodzinie.

Choroba Alzhaimera- pierwsze objawy

Choroba Alzheimera kojarzona jest głównie z utratą pamięci, ale zanim pamięć zacznie poważnie szwankować pojawiają się niecharakterystyczne objawy jakie bardzo łatwo pomylić ze zmęczeniem, stresem lub z rozkojarzeniem.

  • Pozostawianie rzeczy w innych miejscach niż dotychczas,
  • Powtarzanie pytań po kilka razy,
  • Problemy z koncentracją,
  • Trudności z dokańczaniem rozpoczętych myśli,
  • Zapominanie pojedynczych słów na przykład nazw niektórych przedmiotów codziennego użytku,
  • Problemy adaptacyjne w nowych miejscach,
  • Częste zmiany nastrojów,
  • Powtarzanie czynności, np. przyjmowania leków,
  • Depresja,
  • Zaburzenia snu.

Choroba Alzhaimera- etapy

  • I etap – chory może zacząć mieć problemy ze snem.
  • II etap – pojawiają się pierwsze trudności przypominaniem nazw oraz imion osób, które się zna. Chory może zacząć gubić różne przedmioty. Na tym etapie mało kto jest jeszcze w stanie dostrzec objawy choroby Alzheimera.
  • III etap – z czasem stają się wyraźne łagodne zaburzenia poznawcze. Uwidaczniają się również problemy z przypominaniem sobie imion osób oraz nazw przedmiotów. Chora osoba ma większe problemy z koncentracją oraz pamięcią. Rodzina i bliskie osoby mogą zacząć dostrzegać objawy choroby. Etap ten może trwać aż do siedmiu lat.
  • IV etap – dopiero tutaj następuje wczesna oficjalnie faza choroby. Pacjent ma coraz większe problemy z przypominaniem sobie różnych wydarzeń. Zapomina o podstawowych obowiązkach, jednocześnie twierdząc, że nie ma żadnego problemu.
  • V etap – to średniozaawansowana faza choroby. Problemy z pamięcią uwidoczniają się coraz bardziej. Zdarza się, że chory zapomina o włączeniu gazu do gotowania, nie wie, gdzie mieszka ani jaka jest pora dnia. Zwykle ta faza trwa około 1,5 roku.
  • VI etap – pojawiają się bardzo poważne trudności w funkcjonowaniu. Chory ma halucynacje i omamy słuchowe, i potrzebuje opieki. Często nie pamięta imion bliskich i różnych wydarzeń. Charakterystyczne są dla niego również nagłe zmiany zachowania. Może sobie przypominać wydarzenia z wcześniejszych lat. Nie ma kontroli nad pęcherzem moczowym, potrzebuje opieki przy ubieraniu się. Zdarza się, że nie poznaje siebie w lustrze. Etap ten trwa maksymalnie do 2,5 roku.
  • VII etap – to tzw. faza terminalna. Chory przestaje umieć chodzić i siedzieć. Przestaje mieć również kontakt z otoczeniem. Ma problemy z mową i nie uśmiecha się. Ma również trudności z utrzymywaniem podniesionej głowy. Konieczna jest wówczas całodobowa opieka.

Choroba Alzhaimera- diagnostyka i leczenie

W sytuacji zauważenie u siebie niepokojących objawów najlepiej jest się zgłosić do lekarza rodzinnego, który może skierować pacjenta do neurologa, psychiatry lub geriatry. U osób z podejrzeniem Alzheimera wykorzystuje się skalę Mini-Mental (MMSE), w której wynik poniżej 10 punktów mówi o zaawansowanym etapie choroby. Pacjenci wykonują też test rysowania zegara. Mimo że jest on wyjątkowo łatwy, może wiele powiedzieć o rodzaju zaburzeń. Lekarz karze narysować badanemu tarcze zegara ze wskazówkami dla godziny 10 i 11. Neurodegeneracja powoduje upośledzenie myślenia abstrakcyjnego i koordynację wzrokowo-ruchową i dlatego często pacjenci z alzheimerem mają duży problem z poprawnym wykonaniem tego zadania. Poza wykonaniem testów sprawności umysłowej, lekarz może zlecić badania krwi, moczu, a w niektórych przypadkach płynu mózgowo-rdzeniowego. W ten sposób wyklucza inna choroby dające podobne objawy. W diagnostyce choroby Alzheimera wykorzystuje się też zdjęcia rentgenowskie, tomografię komputerową, pozytonową emisyjną tomografię (PET) oraz tomografie emisyjną pojedynczego fotonu (SPECT) głowy.

Leczenie ze względu na nieznajomość przyczyn choroby Alzhaimera jest jedynie objawowe. Podstawowe leki, stosowane w postaci tabletek lub plastrów naklejanych na skórę, hamują enzym rozkładający jeden z neuroprzekaźników w mózgu – acetylocholinę. Pozwala to na zatrzymanie choroby do 3 lat. Inne leki chronią komórki nerwowe przed toksycznymi substancjami, które pojawiają się w nadmiarze podczas choroby. Spowalnia to postęp objawów.